آلاچیق چیست؟
آلاچیق یا کلاهفرنگی یا تارَم سازهای چوبی یا فلزی است که در گوشه باغها، پارکها یا باغچهها قرار داده میشود و به عنوان سرپناهی برای نشستن در هوای باز استفاده میشود. این سازهها معمولاً دارای گنبد هستند و اطرافشان باز است.
نام فارسی این سازه تارم است که در متون قدیمی بیشتر به صورت طارم نوشته شدهاست ولی امروزه واژه آلاچیق که واژهای ترکمنی است رواج بیشتری دارد.
در غرب آلاچیقها بیشتر سده نوزدهم در باغهای افراد ثروتمند دیده میشد و معمولاً در پیرامون آنها گل کاری انجام میشد. امروزه آلاچیقهای چوبی پیشساخته را میتوان از فروشگاههای وسایل باغچه خریداری کرد و در حیاط خانه قرار داد.
اما این نوع آلاچیق ها به شکلهای معمولی و بیشتر جهت استفاده در باغهای میوه و کشاورزی مورد مصرف دارد و قابلیت استفاده در انواعی از محیط های مختلف مانند باغ های تفریحی تفرجگاهها رستوران و سفره خانه و مخصوصآ استفاده در ویلاها را ندارند.
بر همین اساس برای این جور محیط ها هم به علت کاربرد و هم زیبای که میبایست با محیط اجرا همگون باشد.سفارشی با انواع مختلف متریال قابل اجرا میباشد.
در ساخت از چه متریالهایی استفاده میشود؟
آلاچیق پیش از هر چیز نیاز به یک سازه دارد که عموماً این سازه از فلز یا چوب است. از آنجایی که این سازه در فضای باز استفاده میشود باید به یادداشت که در صورت استفاده از فلز از رنگهای اپوکسی یا رنگهای پوشش دریایی برای کاور کردن استفاده شود و در صورتی که از چوب استفاده میکنیم حتماً چوب ترمو باشد.
بخش مهم آلاچیق، سقف آن است که بسته به نوع طراحی از متریالهای مختلف استفاده میشود.
برای مثال در صورتی که سقف شیبدار است، نیازمند آهن کشی است تا پوشش سقف شیبدار بر روی آن اجرا شود و در صورتی که سقف شیبدار نباشد .
عموماً با طراحی مدرن – در بخشهای سرپوشیده میبایست از فلاشینگ و در بخشهای نیمه باز میتوان از ترمووود استفاده کرد.
بخش بعدی دیواره است، گاهی هیچ دیوارهای در کار نیست و صرفاً بخشهایی از سازه در دیواره قرار دارند و گاهی نیز از دیواره سبز که توسط گیاه پوشیده شده استفاده میشود، همچنین استفاده از چوب و شیشه نیز در دیواره آلاچیق کاربرد دارد.
انواع آلاچیق
آلاچیق شش و هشت گوش.
آلاچیق های امروزی درسبکهای مختلف ساخته میشوند که متداول ترین آنها شش گوش یا هشت گوش میباشد.
در همین چهار چوب میتوان به آلاچیق های بدون کفه یا کفه دار نیز اشاره نمود.
بدون کفه.
آلاچیق های بدون کفه یعنی سازه ای که از زمین به عنوان کفه استفاده میشود و در هنگام بارندگی آب باران کف محیط را فرا میگیرد.
آلاچیق کفه دار.
ولی در آلاچیق های کفه دار اصولآ از کفه ای سنگی یا سیمانی و یا چوبی با ارتفاع بیش از ده سانتیمتر استفاده میگردد که یک سطح مجزا و قابل تفکیک را ایجاد مینماید.
در ادامه به انواع دیگر آلاچیق اشاره مینمائیم.
دیواره دار.
این نوع آلاچیق با وجود دیواره هایی که دور خود دارد بیشتر شکل کلبه دارند تا آلاچیق ولی در دسته آلاچیق ها قرار دارند با کمی شباهت با کلبه.
نیم دیواره یا حصارچین.
این نوع آلاچیق با نرده و یا حصاری که بین ستون های آن تا ارتفاع نهایتآ یک متر ساخته میشود جهت نصب نیمکت به این شکل طراحی و اجرا میگردد که تکیه گاهی برای نشیمنگاه ایجاد کند و همینطور جلوه محیطی آلاچیق را پر نماید.
آلاچیق شاه نشین.
نوع دیگری از آلاچیق ها به نام آلاچیق شاه نشین معرفی میگردند که نسبت به آلاچیق های متعارف زیباتر و مجلل تر ساخته میشود و نماد مشخص کننده آنها یک دو و یا سه تاج بصورت گنبد آسمان روی سقف اصلی آن سوار میشود.
سبک ساخت آلاچیق.
آلاچیق ها در سبک ها مختلفی طراحی و اجرا میگردند شایان ذکر است که بدانید درساخت آلاچیق ایران یکی از صاحب سبکترین های دنیاست و ان هم به دلیل چهار فصل بودن کشور عزیزمان است که این قابلیت را در طراحی آلاچیق از زمان قبل از کورش کبیر برایمان به ارمغان گذاشته اند.
شاید جالب باشد بدانید که چرا ایران صاحب سبک در طراحی میباشد.
یکی از دلایل که در خط الرعس زمین فقط دو کشور وجود دارد که میتواند چهار فصل را در یک زمان تجربه کند و این شامل ایران و ایالات متحده امریکا میباشد و این دو اقلیم همگون سبکهای مشابه ای را میطلبد پس در اینجا مییابیم که سبک مشترکی بین ایران و امریکا وجود دارد
سبک شرقی.
آلاچیق های شرقی که در اکثریت کشورهای خاور دور میتوان یافت برداشت از سازه های چینی و ژاپنی میباشد.
آلاچیق های غربی.
آلاچیق های غربی که منظور از غرب اروپا میباشد برداشت از باغ های انگلیس و فرانسه میباشد که به سبک اروپایی معرف هستند.
سبک ایرانی امریکایی.
این نوع سازه ها تلفیقی از وضعیت اقلیمی و فاصله میانی بین شرق و غرب بوده که سبک ایرانی نامیده میشود.
این سبک تلفیقی از پهناوری امریکایی ستونهای اروپایی گارد پنجره های شرقی و سقف ایرانیست که این تلفیق هم بصورت فلزی هم چوبی وهم سنگی سیمانی و هم بصورت مخلوطی از عناصر مختلف قابل اجرا میباشد.
متآسفانه در برخی از همکاران هستند کسانی که فرقهای سبک های مختلف را نمیدانند و برای هر محیطتی نسخه مشابه برای اجرا میدهند.
باید بدانید که غیر از سبک های مختلف هر سازه ای که مشابه الاچیق باشد را نباید آلاچیق نامید .
مواردی که به اشتباه آلاچیق نامیده میشوند عبارتند از
یک . پرگولا
دو. سایبان
سه. کلبه
چهار. چتر
پنج. نورگیر
که هر کدام تعریف خود را دارد و کارایی ها و موارد مصرف متفاوت که در فصل های مربوط به هر کدام توضیحات آنها را آورده ایم.